ΒΕΛΕΣΤΙΝΟ καιρός

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

"Κι αντηχούν στο νησί τα Θούρια του Ρήγα"

Ψηφίδες Ιστορίας 25ης Μαρτίου - Γράφει από το νησί της Σκιάθου η φιλόλογος Αρετή Πρίντζου
"Κι αντηχούν στο νησί τα Θούρια του Ρήγα"

Η 25η Μαρτίου είναι μία λαμπρή μέρα της θρησκείας και της πατρίδας μας.

Σ` όλες τις εκκλησιές ψάλλεται "Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ` αιώνος μυστηρίου η φανέρωσις..."

Ο Υιός του Θεού έγινε και Υιός της Παρθένου κατά τρόπο όμως ανερμήνευτο ανθρώπινα και ανέκφραστο. Με την κορυφαία Θεομητορική εορτή του Ευαγγελισμού, αρχίζει να εξυφαίνεται το μυστήριο της Θείας Οικονομίας, το σχέδιο της αγάπης του Θεού για τη σωτηρία του κόσμου. Ο Θεός, στο πρόσωπο της Παναγίας, τοποθετεί μια γέφυρα μεταξύ ουρανού και γης. Η Μαρία γίνεται η κλίμακα της ενανθρώπισης του Θεού και της θέωσης του ανθρώπου. Η στιγμή του Ευαγγελισμού είναι η αρχή της Αναγέννησης του ανθρώπινου γένους και της αποκατάστασής του στην αγάπη του Θεού, στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. 

Η δεύτερη διάσταση  του εορτασμού είναι εθνική. Γιορτάζεται και ο Ευαγγελισμός του Έθνους. Μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς και υποταγής στον Οθωμανό δυνάστη, αποφασίστηκε ο αγώνας για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. 

Μνημείο Πεσόντων για την Ελευθερία στην Σκιάθο

Αξίζει να θυμηθούμε το χρονικό των γεγονότων:

Ήταν 29 του Μάη του 1453 όταν ο Μωάμεθ ο Πορθητής πήρε την Πόλη. Από τότε, αρχίζει η περίοδος της σκλαβιάς. Μία περίοδος διωγμών, καταπίεσης, εκτελέσεων, βίας, εξευτελισμού, συνεχούς απειλής και απερίγραπτου μαρτυρίου για το Γένος μας.

Στα χρόνια αυτά όμως το Έθνος μας δεν έχασε τη γλώσσα του, τις παραδόσεις του, την εθνική του συνείδηση. 

Η πίστη των υποδούλων για ζωή λεύτερη περνούσε μέσα από την παράδοση, τη γεμάτη από χυμούς αξιών και αρχών του ελληνορθόδοξου πολιτισμού και μεταγγίζονταν με μύθια και ιστορίες, με δημοτικά τραγούδια, μοιρολόγια, προσευχές και λαϊκό πολιτισμό από τη γιαγιά στη μάνα και από τη μάνα στην κόρη, για να γίνεται ιστορία και να συντροφεύει τις ψυχές των αγωνιστών του `21. 

Η Κωνσταντινούπολη, τα Ιωάννινα, το Βουκουρέστι, το Ιάσιο γίνονται κέντρα σχολών και εθνικοί άμβωνες για τους κατηχούντες, τους μαθητές στον απελευθερωτικό αγώνα. 

Τα σχολεία του Πατρο-Κοσμά και τα ανώτερα εκπαιδευτήρια στην Πάτμο, Σμύρνη, Άγιο Όρος, Μεσολόγγι, Δημητσάνα και Χίο, ανέδειξαν τους μεγαλύτερους δασκάλους του Γένους. 

Ο μέγας οραματιστής Ρήγας Βελεστινλής που υποφέρει βλέποντας τον οθωμανικό δεσποτισμό και την τυραννία, συλλαμβάνει το επαναστατικό του σχέδιο για τη στήριξη της επανάστασης στις ντόπιες, γηγενείς δυνάμεις των σκλαβωμένων. Συνθέτει τον επαναστατικό παιάνα, το "Θούριο" και τυπώνει σε 12 φύλλα τη "Χάρτα της Ελλάδος", τους χάρτες της "Βλαχίας" και της "Μολδαβίας".

Για την απελευθέρωση της Ελλάδας και των άλλων βαλκανικών λαών από την οθωμανική τυραννία, ο Ρήγας ως πραγματικός ηγέτης, φρόντισε για τον τρόπο εφαρμογής της επανάστασής του. 

Έτσι, έδωσε πρώτα σημασία στην ανύψωση του ηθικού των σκλαβωμένων και στη δημιουργία επαναστατικής διάθεσης, ώστε να πάρουν τα όπλα εναντίον του τυράννου.

Ο επαναστατικός παιάνας σε χειρόγραφη μορφή διαδόθηκε αστραπιαία στο χώρο των Βαλκανίων εμψυχώνοντας τους σκλαβωμένους για τον τιτάνιο του πολέμου αγώνα. 

Με την επικράτηση της επανάστασής του, στη θέση του οθωμανικού δεσποτισμού, θα δημιουργούσε τη νέα Πολιτική Διοίκηση του, τη νέα τάξη πραγμάτων στο βαλκανικό χώρο, με την εφαρμογή του Δημοκρατικού Καταστατικού Συντάγματος και των Δικαίων του Ανθρώπου.

"Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά" υπέγραφε ο Ρήγας λίγα χρόνια πριν το μεγάλο ξεσηκωμό. Λόγος επίκαιρος, διαχρονικός, αξεπέραστος. Λόγος βαθιά δημοκρατικός, φιλειρηνικός, ανθρώπινος.

Το νήμα της ζωής του συμπατριώτη Ρήγα και των συντρόφων του, κόπηκε βιαίως, όταν έγινε γνωστή η δράση του, αλλά ο σπόρος που έσπειρε ήταν αρκετός για να αποφέρει καρπούς, να φλογίσει τις καρδιές των σκλαβωμένων Ελλήνων.

Το 1807 στην Ιερά Μονή Ευαγγελισμού της Σκιάθου, υφάνθηκε και αναρτήθηκε η πρώτη ελληνική σημαία αφού πρωτίστως ευλογήθηκε από τον Όσιο Νήφωνα τον Χίον. Ως γνωστόν, Μοναστήρια του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ίδρυε ο ηγούμενος Νήφων σαν να γνώριζε ότι κι από τη θάλασσα θα ευνοούνταν ο Αγώνας για το ταλαίπωρο γένος των ραγιάδων πιστών. Επί κυανού εδάφους λευκός σταυρός και όρκος ότι θα πολεμήσουν "υπέρ πίστεως και πατρίδος". Κι αντηχούν στο νησί τα Θούρια του Ρήγα Βελεστινλή. Συχνά εξάλλου, Νικοτσάρας και Γιάννης Σταθάς βρήκαν και οι δυό τους καταφύγιο στη Σκιάθο που την είχαν κάνει βάση τους.

Γνωστό σε όλους είναι το δίστιχο: "Στη Σκιάθο και στη Σκόπελο πότε κατής δεν κρένει, τ` είν` λημέρι του Σταθά, βίγλα του Νικοτσάρα". 

Για τον Νικοτσάρα, ο Τρύφων Ευαγγελίδης ("Η νήσος Σκιάθος και αι περί αυτήν νησίδες", εν Αθήναις 1913, σσ. 96-101) παραθέτει:

"... Δια των ασμάτων του Ρήγα Φεραίου... οι νησιώται εφαίνοντο ποθούντες βελτίωσιν της εαυτών τύχης και διά τούτο ανοικταις αγκάλες εδέχοντο τους εκ των αντικρύ αυτών ακτών εις τάς νήσους καταφεύγοντας επαναστάτας..." 

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης - όπως διαβάζουμε στα Απομνημονεύματά του - βρέθηκε μετά το Άγιο Όρος και αυτός στην κοινή σύσκεψη χάριν της Πατρίδος.

Αγωνιστές του Ολύμπου, του Βέρμιου, της Πίνδου, της Γκιώνας έγιναν θαλασσομάχοι, χερσαίοι βαφτίστηκαν θαλασσινοί σε αγώνα καταδίωξης του εχθρού. 

Και ο γέρος του Μοριά, κουρσάρος έγινε με τους καταδρομείς του Ολύμπου - φόβος και τρόμος των Τούρκων στην Άσπρη Θάλασσα. 

"Απ" αυτό το σχολείο βγήκε η ραχοκοκαλιά και η ψυχή του έθνους" τονίζει ο Φώτης Κόντογλου. 

Ο Λάμπρος Κατσώνης (1752-1804), μέγας καπετάνιος, άφταστος πελαγομάχος έγινε ο πρώτος δάσκαλος του ραγιά στα έργα του θαλασσινού πολέμου, πρόδρομος του Μιαούλη και του Κανάρη. 

"Ολόκληρος στόλος από εκατοντάδες κομμάτια έφευγε μπροστά στο καΐκι του Κανάρη, ενώ οι Έλληνες κορόιδευαν τους Τούρκους", γράφει στο ημερολόγιό του ο Σαχτούρης. 

Και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης τονίζει:

"Εκατό Έλληνες έβαλαν πέντε χιλιάδες εμπρός και ένα καράβι μία αρμάδα". 

Καθοριστική συμβολή των θαλασσομάχων μας στην Επανάσταση του Εικοσιένα για τον βαθύρριζο ναυτικό τόπο μας. 

Αγώνας υπέρτατος και στο ορεινό ανάγλυφο της πατρίδας μας. 

Απαράμιλλο το θάρρος των αγωνιστών της Επανάστασης και μακροσκελής ο κατάλογος με τα ονόματά τους. 

Το `21 λοιπόν, φαντάζει όχι σαν ένα απλό εθνικό γεγονός αλλά διαστέλλεται στον πανανθρώπινο χώρο αγγίζοντας το καυτό πρόβλημα της ελευθερίας. Ο Εθνικός μας Ύμνος, είναι ο μοναδικός Εθνικός Ύμνος που εξυμνεί την Ελευθερία.

Επιλογικά θα αναφέραμε ότι: 

Το όραμα των αγωνιστών του `21 παραμένει επίκαιρο, ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή των μεγάλων ανακατατάξεων που αγγίζουν τις κοινωνίες σε όλα τα επίπεδα της οργάνωσης και της λειτουργίας τους και προκαλούν αναταράξεις στο αξιακό σύστημα, στους θεσμούς, στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Στη σημερινή πραγματικότητα του ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος, της βαθύτατης οικονομικής, πολιτιστικής, ηθικής κρίσης, πρέπει να αναζητήσουμε ξανά τη δύναμη στις αξίες και στα ιδανικά της Εθνέγερσης, την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την Παιδεία τον Πολιτισμό.