Με το διαβατήριο στα χέρια του, που είχε πάρει από την αυστριακή αστυνομία της Βιέννης, για να κατέβει στην σκλαβωμένη Ελλάδα, ο Ρήγας φθάνει στην Τεργέστη, το επίνειο τότε της Αυστρίας τέτοιες μέρες του Δεκέμβρη του 1797. Όμως, άλλα ήταν γραμμένα στην μοίρα της ιστορίας.

Μόλις φθάνει στο ξενοδοχείο της μεγάλης  πλατείας της Τεργέστης, τον περίμενε η αυστριακή αστυνομία.  Ο Έλληνας έμπορος της Τεργέστης  Δημήτριος Οικονόμου πρόδωσε τον Ρήγα στην αστυνομία, πως ετοιμάζει επανάσταση στην Ελλάδα εναντίον του σουλτάνου για την απελευθέρωση των Ελλήνων. Παρέδωσε στους Αυστριακούς τον φάκελο και τα κιβώτια με το επαναστατικό υλικό, που όμως ο μικρόψυχος αυτός Έλληνας είχε ανοίξει, ενώ δεν ήταν στο όνομά του, αλλά στον σύντροφο του Ρήγα, Αντώνιο Νιώτη, που δυστυχώς έλειπε στην Δαλματία.

Τότε έμαθε η καλά οργανωμένη αυστριακή αστυνομία την επαναστατική δράση του Ρήγα. Δεν είχε αντιληφθεί το παραμικρό στους τόσους μήνες, που ο Ρήγας βρίσκονταν στη Βιέννη και εξέδιδε τα έργα του, την Χάρτα της Ελλάδος, τους χάρτες  Βλαχίας και Μολδαβίας, τον νέο Ανάχαρσι, τον Ηθικό Τρίποδα,  την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το Στρατιωτικό Εγκόλπιο και παράνομα τον Θούριο και το Σύνταγμά του. Ακόμη, είχε πολλές συναντήσεις με τους Έλληνες της Βιέννης και επιφανείς ξένους, και τραγούδαγε τον Θούριο στις συνεστιάσεις με τους συμπατριώτες του. Αποδείχθηκε πόσο συνωμότης ήταν.

Με την προδοσία του Ρήγα ανακόπηκε έτσι το στρατηγικό σχέδιο της επανάστασής του. Με σίδερα στα πόδια και στα χέρια και έξι μήνες βασανιστήρια, παραδόθηκε τελικά από τους Αυστριακούς  μαζί με άλλους επτά Συντρόφους του στους Τούρκους και στραγγαλίστηκε στο πύργο Νεμπόϊζα του Βελιγραδίου.

Ωστόσο, ο Θούριος του, "Ω πότε παλληκάρια", διαδόθηκε έκτοτε πλατιά και εμψύχωνε, γαλβάνιζε τις καρδιές των σκλαβωμένων, για να πάρουν τα όπλα για την λευτεριά. Και η ώρα ήρθε μετά είκοσι τέσσερα χρόνια, το 1821. Ο Ρήγας έσπειρε τον σπόρο της ελευθερίας και έδειξε στους Έλληνες τον "τρόπο" της απελευθέρωσης τους: Τώρα η επανάσταση, όλοι στην επανάσταση και με τις δικές μας δυνάμεις η επανάσταση. Χαρακτηριστικά ο στρατηγός Μακρυγιάννης τονίζει: "Μετά πολλούς αιώνες Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς τον τρόπον της απελευθερώσεώς των. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας".