Η λέξη Vax, δηλαδή η συντόμευση της λέξης εμβόλιο στα αγγλικά (vaccine), είναι η Λέξη της Χρονιάς για το 2021 σύμφωνα με τον κορυφαίο οργανισμό λεξικογράφησης Oxford English Dictionary.

 Τα νεοπαγή λήμματα με κύριο παράγωγο το vax σάρωσαν (και σαρώνουν) την καθομιλουμένη αγγλική κατά τη διάρκεια του έτους, χάρη στην πολύ εκτεταμένη χορήγηση των εμβολίων ειδικά στον αγγλόφωνο κόσμο. Έτσι λέξεις όπως ανεμβολίαστος (unvaxxed), ο πλήρως ή διπλά εμβολιασμένος (double-vaxxed) και ο αντιεμβολιαστής (anti-vaxxer) πλημμύρισαν τις δημόσιες συζητήσεις, προφορικές και γραπτές, με πολύ περισσότερο κόσμος να χρησιμοποιεί τη λέξη vax από όσους τελικά… εμβολιάζονται.

Όπως επισημαίνει η Φιόνα Μακφέρσον, διευθύντρια του λεξικού της Οξφόρδης που κάθε χρόνο αναδεικνύει τη λέξη της χρονιάς, το vax ήταν η προφανής επιλογή για φέτος, καθώς «είχε τον πιο μεγάλο αντίκτυπο».

Μεγάλο πλεονέκτημα της λέξης είναι η συντομία της και η ευκολία δημιουργίας σύνθετων όρων με αυτήν, είτε ως πρόθεμα είτε ως επίθεμα. 

«Όταν προσθέσει κανείς την ικανότητά της να συνθέτει άλλες λέξεις όπως “εμβολιάκι” (vaxxie), “εμβολιαστικός μαραθώνιος” (vax-a-thon) και “φανατικός εμβολιαστής” (vaxinista), είναι ξεκάθαρο ότι το vax ξεχωρίζει από το πλήθος των άλλων λέξεων», τονίζει η κα Μακφέρσον.

Το λήμμα απαντάται και με ένα και με δύο x, αλλά το vax είναι πιο σύνηθες και απλούστερο από το vaxx, ενώ εκτός από το ουσιαστικό “εμβόλιο” χρησιμοποιείται και ως ρήμα, “εμβολιάζω”.

Η λέξη βεβαίως μόνο καινούργια δεν είναι. Είναι τόσο παλιά όσο και τα εμβόλια, και καταγράφηκε για πρώτη φορά στα αγγλικά το 1799. Προέλευση της λέξης είναι η λατινική «vacca», που σημαίνει «αγελάδα». Ο λόγος γι΄αυτό είναι η χορήγηση σκευάσματος κατά της ευλογιάς, το οποίο είχε δημιουργήσει ο Άγγλος γιατρός Έντουαρντ Τζένερ και βασιζόταν στην ηπιότερη μορφή της ευλογιάς στις αγελάδας η οποία δημιουργούσε ικανά αντισώματα για την αντιμετώπισης της ευλογιάς στους ανθρώπους.

Πηγή: BBC