Μετά την προδοτική ενέργεια του Έλληνα έμπορου της Τεργέστης, τότε έμαθε η αυστριακή αστυνομία την επαναστατική δράση του Ρήγα. Αναδείχθηκε τέλειος συνωμότης. Ακολούθησαν οι ανακρίσεις και τα βασανιστήρια με σίδερα στα χέρια και στα πόδια. Από την Τεργέστη μεταφέρθηκε στην Βιέννη και από εκεί μαζί με τους επτά συντρόφους του, όλοι τους υπήκοοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μεταφέρθηκαν στο Βελιγράδι. Η πολιτική σκοπιμότητα της αυστριακής διπλωματίας τους παρέδωσε με ανταλλάγματα στον Οθωμανό δυνάστη του Ελληνισμού.

Στην σκοτεινή φυλακή του Πύργου Νεμπόϊζα άφησαν την πνοή τους μετά τον αποτρόπαιο στραγγαλισμό τους από τις δυνάμεις της απολυταρχικής εξουσίας του Σουλτάνου: Το ημερολόγιο έγραφε "24 Ιουνίου 1798". Και οι Μάρτυρες για την ελευθερία της πατρίδας τους ήταν:           

Ρήγας Βελεστινλής, ετών 41,  

Ευστράτιος Αργέντης, έμπορος από τη Χίο, ετών 31,

Αντώνιος Κορωνιός, έμπορος από τη Χίο, ετών 27,

Ιωάννης Καρατζάς, λόγιος από τη Λευκωσία, ετών 31,

Δημήτριος Νικολίδης, ιατρός από τη Ζίτσα Ιωαννίνων, ετών 32,

Θεοχάρης Τουρούντζιας, έμπορος από τη Σιάτιστα, ετών 22,

Ιωάννης Εμμανουλήλ, φοιτητής Ιατρικής, από την Καστοριά, ετών 24,

Παναγιώτης Εμμανουήλ, υπάλληλος του Αργέντη, ετών 22.           

Οι δυνάστες έκοψαν το νήμα της ζωής του Ρήγα και εξαφάνισαν το σώμα του πετώντας το στα νερά του Δούναβη. Όμως οι ιδέες του επέζησαν. Ο Θούριος του "Ως πότε παλληκάρια" ατσάλωνε τις ψυχές των σκλαβωμένων ραγιάδων. Διαδόθηκε πλατιά στον ελληνικό και βαλκανικό χώρο. Πέρασε βουνά και κάμπους, στεριές και θάλασσες, πολιτείες και χωριά. Μοναδική περίπτωση διάδοσης του επαναστατικού κηρύγματος στην ιστορία των λαών. Όσοι άκουγαν τον Θούριο άλλαζε η ψυχή τους για αγώνα, για λευτεριά. Συνθήματα στους σκλαβωμένους έγιναν, "Κάλλιο για την πατρίδα κανένας να χαθεί" και "Καλλιό ’ναι μιας ώρας ελεύθερης ζωής, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή".

Πρωτόγνωρη η επαναστατική τακτική του Ρήγα Βελεστινλή το 1797. Στήριζε την απελευθέρωση από την πολύχρονη σκλαβιά στις ίδιες δυνάμεις των σκλαβωμένων. Πουθενά στα έργα του, στον Θούριο, στον Ύμνο πατριωτικό δεν υπάρχει έκκληση για βοήθεια στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Μέχρι την εποχή του, οι σκλαβωμένοι Έλληνες κατέφευγαν στις χριστιανικές δυνάμεις Ανατολής και Δύσης ζητώντας βοήθεια, για να απαλλαγούν από την τυραννία του κατακτητή. Μόνο υποσχέσεις λάβαιναν και μετά διαψεύδονταν οι ελπίδες τους, πληρώνοντας ωστόσο με αίμα την επαναστατική κινητοποίησή τους. Παραστατικά ο Σολωμός διεκτραγωδεί στις δεκαέξι πρώτες στροφές του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» την μέχρι τότε τακτική των σκλαβωμένων Ελλήνων, όπως ενδεικτικά αναφέρουμε τους χαρακτηριστικούς στίχους της  9^ης  και 11^ης στροφής, 

"Με τα ρούχα αιματωμένα,

ξέρω ότι έβγαινες κρυφά,

να γυρεύεις εις τα ξένα

άλλα χέρια δυνατά". 

"Άλλος σού έταξε βοήθεια

και σε γέλασε φρικτά".

Ο Ρήγας είχε συλλάβει ένα συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο για την επανάσταση των σκλαβωμένων. Έδωσε απάντηση στο αίτημα τόσων αιώνων σκλαβιάς, πώς, με ποιόν τρόπο θα γίνει η αποτίναξη του κατακτητή και η απόκτηση της ελευθερίας. Με τους επαναστατικούς παιάνες του, Θούριος και Ύμνος πατριωτικούς, καλούσε τους σκλαβωμένους στην άμεση έναρξη της επανάστασης. Ο Ρήγας έστρωσε τον δρόμο της επανάστασης με τα τρία προτάγματά του: Πρώτον, τώρα η επανάσταση και όχι μετά πενήντα χρόνια όπως διακήρυτταν οι συντηρητικοί Φαναριώτες, ο Κοραής και ο Καποδίστριας. Δεύτερον, όλοι στην επανάσταση, κι αυτοί που είναι στην σκλαβιά κι αυτοί που βρίσκονται σε ξένους στρατούς και στις χώρες της Ευρώπης. Και τρίτον, με τις δικές μας δυνάμεις η επανάσταση. Ήξερε ο Ρήγας πως οι ξένοι τα συμφέροντα τους θα επιδίωκαν και μόνο.

Και αυτόν τον δρόμο του Ρήγα ακολούθησαν στη συνέχεια, ο Ανώνυμος ο Έλλην με την Ελληνική Νομαρχία το 1806, οι Φιλικοί με την Φιλική Εταιρεία το 1814 και οι Επαναστάτες του 1821, και πέτυχαν την λευτεριά. Άκουσαν οι σκλαβωμένοι Έλληνες την "πολεμόκραχτη φωνή" του Ρήγα, και άραξαν τα όπλα για την Λευτεριά, όπως τονίζει ο Σολωμός στη 18^η στροφή του "Ύμνου εις την Ελευθερίαν", όπου μόνο τον Ρήγα μνημονεύει.

"Μόλις είδε την ορμήν σου

ο ουρανός, που για τσ’ εχθρούς

εις την γην την μητρικήν σου

έτρεφ’ άνθια και καρπούς 

εγαλήνευσε‧ και εχύθη

καταχθόνια μία βοή,

και του Ρήγα σού απεκρίθη

πολεμόκραχτη η φωνή". (Δικές μας οι επισημάνσεις).

Γι’ αυτό και ο στρατηγός Μακρυγιάννης διακηρύσσει πως ο Ρήγας έσπειρε τον σπόρο της ελευθερία, μαθαίνοντας στους σκλαβωμένους τον "τρόπον" της απελευθερώσεως τους. Χαρακτηριστικά στον πίνακα αρ. 2 με τίτλο "Πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως» σημειώνει με έμφαση: «Μετά πολλούς αιώνες Ρήγας ο Βελεστινλής σπύρει τον σπόρον της ελευθερίας εις τους Έλληνας και τους ενθαρρύνει οδηγών αυτούς την τρόπον της απελευθερώσεώς των. Οι Έλληνες ενθουσιασθέντες και ενθαρρυθέντες από τους λόγους του Ρήγα έλαβον τα όπλα υπέρ της ελευθερίας".

Και ο Πύργος Νεμπόϊζα που τότε ήταν ένα σύμβολο της καταδυναστεύσεως των σκλαβωμένων, και  η δύναμη της ύλης, των αρμάτων θανάτωσε τον Ρήγα, σήμερα, αναδεικνύεται σε Μουσείο. Πώς αλλάζουν οι καιροί. Υποδηλώνεται έμμεσα αυτό που τόσο έντονα ο ίδιος ο Ρήγας τονίζει στην παράσταση του τίτλου της Χάρτας με την πάλη του γυμνόποδα  Ηρακλή και της  έφιππης Αμαζόνα, της οποίας έχει τσακίσει το αμφίστομο σιδερένιο τσεκούρι. Θέλει ο Ρήγας να τονίσει, πως τελικά η δύναμη του πνεύματος  θα νικήσει τη δύναμη των αρμάτων, της ύλης. Αισιόδοξο διαχρονικό μήνυμα για τις δυνάμεις, που θέλουν να ζήσουν με ειρήνη, ελευθερία και δημοκρατία, με σεβασμό στα "Δίκαια του Ανθρώπου".