Από την φιλόλογο του σχολείου, Αρετή Πρίντζου

Στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος – θεσμοθετημένης ημέρας η 5η Ιουνίου από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, το έτος 1972 – μαθητές του ΕΠΑΛ Βελεστίνου συνοδευόμενοι από τους καθηγητές τους, τη γράφουσα, Αρετή Πρίντζου και τον μαθηματικό Βασίλειο Μπατακόγια, πραγματοποίησαν επίσκεψη στην Υπέρεια Κρήνη (Κεφαλόβρυσο) στο Βελεστίνο, την Τετάρτη 2 Ιουνίου ’21.

Με ορμητήριο το σχολείο που βρίσκεται στην οδό "Συντρόφων Ρήγα Βελεστινλή", κινηθήκαμε προς τον ανδριάντα του Ρήγα και φτάσαμε στην πλατεία Ρολογιού. Ο Ρήγας στην επιπεδογραφία της Φεράς, πλάι στα άλλα σχεδιάσματα, αποτυπώνει ηλιακό ρολόι, καταγράφοντας «ὡρολόγιον ἡλίου ἀρχαιότατον». Ακολούθως, κινηθήκαμε προς τον Εκθεσιακό χώρο Ρήγα Βελεστινλή και καταλήξαμε στην Υπέρεια Κρήνη.

Εκεί, αφού διανεμήθηκε σε φωτοαντίγραφα η επιπεδογραφία διά χειρός Ρήγα του Βελεστίνου όπου αποτυπώνεται η θρυλική Πηγή, εξηγήθηκαν τα εικονιζόμενα της επιπεδογραφίας στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Ο Ρήγας Βελεστινλής στη Χάρτα τῆς Ἑλλάδος, φύλλο 4, "Ἐπιπεδογραφία τῆς ΦΕΡΑΣ λεγομένης νῦν ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΣ" σημειώνει "Ὑπερεία Κρήνη λεγομένη Κεφαλόβρυσον", και παραθέτει τα αποσπάσματα: Ἐν μέσῃ τῇ Φεραίων πόλει κρήνη περίφημος «ἐστίν, ἥν ‘Υπέρειαν καλοῦσι».

Στράβων βιβ. Θ’, φύλ. 439

«Ὧ γῆ καί Φεραί χαῖρε, σύγγονον θ’ ὕδωρ, Ὑπερεία Κρήνη, νάμα θεοφιλέστατον» Σοφοκλής.

Κατόπιν μέσω της Google Earth εντοπίσαμε το στίγμα μας στον πλανήτη – Γη.

Στη συνέχεια αναγνώστηκαν θρύλοι και μύθοι που υφάνθηκαν γύρω από την Πηγή.

Εξηγήθηκε πως η Πηγή λειτουργούσε παλαιότερα ως ζωοδόχος Πηγή και κινητήριος δύναμη της τοπικής οικονομίας. Άρδευε τους μπαχτσέδες και τα περιβόλια, κινούσε τους μύλους που άλεθαν το σιτάρι και φτιάχναν το αλεύρι, συντηρούσε τις επιχειρήσεις και τις οικογένειες των ετεροαπασχολούμενων και των αυτοαπασχολούμενων. Υδροκίνητες βιοτεχνίες στο Βελεστίνο, δέκα νερόμυλοι, μαντάνια, ντριστέλες έχουν εγγραφεί και αποτυπωθεί στην τοπική ιστορία. Η Υπέρεια Κρήνη, Πηγή με ιστορία 4.000 και πλέον χρονών, με απόδοση 30.000 κυβικών νερού το εικοσιτετράωρο, από το οποίο αρδεύονταν χιλιάδες στρέμματα γης, καθώς διέρρεε και ξεδιψούσε τη γη του Βελεστίνου και της ευρύτερης περιοχής του Ριζομύλου - και εκεί λειτουργούσε νερόμυλος - κατέληγε στη λίμνη Βοιβηίδα (Κάρλα) εμπλουτίζοντάς την. Σήμερα το Κεφαλόβρυσο δεν έχει σταγόνα νερό.

Η Πηγή αυτή αποτελούσε τον ομφαλό μιας δυναμικής παραγωγής φρούτων και λαχανικών και ήταν η πηγή – χρυσάφι για τους Βελεστινιώτες και Ριζομυλιώτες.

Μια εποχή – σταθμός στη μακραίωνη ιστορία αυτού του τόπου, που έχει ρίζες στα μυθικά ακόμη χρόνια με τον Άδμητο, την Άλκηστη και τον Εύμηλο, που δοξάστηκε στα χρόνια του Ιάσονα και του Φιλίππου και είναι η πατρίδα – γενέθλια γη του εθνεγέρτη της λευτεριάς Ρήγα Βελεστινλή.

Η οικονομική αυτάρκεια που έδιδε απλόχερα η Πηγή με το νερό της, έδιδε παράλληλη ώθηση και στα πολιτιστικά γεγονότα.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες είδαν παλιές φωτογραφίες από στιγμιότυπα της ζωής των ανθρώπων που συνδέονταν με την Πηγή, γιατί όπου υπάρχει νερό – υπάρχει ζωή. Μίλησαν για την τέχνη της φωτογραφίας και της σημασίας της, της ψυχαγωγικής σημασίας της στην ζωή μας. Εξήγησαν επίσης πως όψεις του σύγχρονου Βελεστίνου και της ευρύτερης περιοχής μπορούν να ληφθούν και να ειδωθούν μέσα από στερεοσκοπικές φωτογραφίες.

Η θέαση είναι διαφορετική σε σύγκριση με τις συνηθισμένες δισδιάστατες φωτογραφίες, καθώς προστίθεται η τρίτη διάσταση και η φωτογραφία προσομοιάζει την πραγματικότητα.

Μάλιστα δύναται να διοργανωθεί έκθεση που θα περιλαμβάνει στερεοσκοπικές φωτογραφίες σε διαφάνειες (slides) με θέματα από το Βελεστίνο και την ευρύτερη περιοχή, την Κάρλα, το Κεραμίδι και το Βένετο, όπως πανοραμικές απόψεις, αρχαιότητες, τη Βοιβηίδα, δρόμους, εκδηλώσεις και σκηνές καθημερινότητας.

Αφού δόθηκαν τα ερεθίσματα, το επόμενο βήμα είναι η δημιουργική γραφή και η εικαστική έμπνευση με τα μάτια της ψυχής και τα φτερά της φαντασίας της νεολαίας. Ευφάνταστες δημιουργίες των μαθητών για τον κύκλο του νερού και τα γεννήματα της φύσης. Η επίσκεψη πατριδογνωσίας εκεί, κάτω από τα βαθύσκιωτα πλατάνια - διότι η φύση έχει μνήμη - διανθίστηκε με τους ήχους κλαρίνου που έπαιξε ο μαθητής Ρίζος Συρταδιώτης. Συνόδευε άλλοτε με πανηγυρικούς ήχους και άλλοτε με μοιρολόι την περιγραφή για το τότε και το τώρα, το άλλοτε και το σήμερα.

Ο στοχασμός, ο αναστοχασμός, η τροφοδότηση και η ανατροφοδότηση στο θεματικό κέντρο της εκπαιδευτικής αυτής βιωματικής, εναλλακτικής δράσης.

Συγκεκριμένα:

• Δημιουργία ενός πολυτροπικού κειμένου (αφίσα) δουλεύοντας ομαδοσυνεργατικά.
• Ανάθεση εργασιών δημιουργικής γραφής. Συγγραφή μιας σελίδας ημερολογίου όπου θα καταγράψουν οι μαθητές τις σκέψεις και τα συναισθήματα που γέννησε η επιτόπια, βιωματική μάθηση. Εξάσκηση στην σύνταξη μιας επιστολής σε επίσημο πρόσωπο, εκπρόσωπο της πολιτείας. Εξάσκηση στην σύνταξη φιλικής επιστολής σε φίλο / φίλη συνομήλικο. Εξάσκηση στην σύνταξη μιας ομιλίας στο Πολιτιστικό - Πνευματικό Κέντρο Ρήγας Βελεστινλής, παρουσίᾳ ακροατηρίου.
• Ατομικές ή ομαδικές εργασίες όπως ζωγραφική σε χαρτί, γυαλί ή πέτρα, συγγραφή ποιήματος, σύνθεση τραγουδιού, χορογραφία, «υδάτινη» χορογραφία ανά είδος μουσικής, θεατρικό δρώμενο, δημιουργία κόμικς στον υπολογιστή, παιχνίδια ρόλων, δημιουργία ιστορικής γραμμής, κολάζ, κατασκευή παζλ, παραγωγή βίντεο για το απωλεσθέν φυσικό κάλλος.
• Δημόσια τοιχογραφία. Η δημόσια τοιχογραφία (γκράφιτι) θα είναι εμπνευσμένη από αρχειακό υλικό, φωτογραφίες κατοίκων και φορέων της περιοχής μας. Ταμπέλες επεξηγηματικές - συνοδευτικές των εικόνων για μια πιο όμορφη κωμόπολη με ενεργούς και συμμετοχικούς μαθητές. Ο κάθε μαθητής, η κάθε μαθήτρια θα εκφραστεί με τον πιο πρόσφορο και οικείο τρόπο για τον ίδιο προσωπικά. Τα έργα των μαθητών θα παρουσιαστούν στην ολομέλεια της μαθητικής κοινότητας του ΕΠΑΛ διαδικτυακά, όταν αυτά ολοκληρωθούν και θα γίνει δημοσίευση τους στην ιστοσελίδα του σχολείου. Οι μαθητές ενθουσιασμένοι απ’ αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία, με χαρά συναποφάσισαν την προσεχή σχολική χρονιά να δουλέψουν πάνω στο υλικό που έχουν οι δύο καθηγητές τους από την παρακολούθηση σύγχρονης από απόσταση (webinar) επιμορφωτικής ημερίδας που συνδιοργανώθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, την Περιφερειακή Δ/νση Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπ/σης Δυτικής Ελλάδας και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μεσολογγίου και υλοποιήθηκε στις 7 Απριλίου με τίτλο: «Πανδημία: Να το δούμε ως ευκαιρία».

Στο σχέδιο δράσης προβλέπεται να εμπλακούν κι άλλοι μαθητές/τριες όπως και ένας ευρύς κύκλος εκπαιδευτικών από εκπαιδευτικές μονάδες όλης της επικράτειας στοχεύοντας στην προώθηση της διαθεματικής, διακειμενικής, διαδραστικής και ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Διάδραση του σχολείου με την τοπική κοινωνία, διάδραση με άλλα σχολεία της πατρίδας μας και του εξωτερικού μέσω τηλεδιασκέψεων ή και διά ζώσης (ακολουθώντας κατά γράμμα τις οδηγίες του Ε.Ο.Δ.Υ.).

• Διοργάνωση ετήσιου αμφικτιονικού μαθητικού συνεδρίου με προβληματισμούς και προτάσεις της νεολαίας για την προστασία του περιβάλλοντος και έδρα το Βελεστίνο, το Πολιτιστικό - Πνευματικό Κέντρο Ρήγα Βελεστινλή. Μια κοινή των μαθητών Σύνοδος, εκκολαπτήριο των αυριανών πολιτών που θα κρατούν την ποιότητα της ζωής μας στα χέρια τους και που θα προσλάβει μόνιμο, διαρκές, πάνδημο χαρακτήρα εξασφαλίζοντας προσβασιμότητα για όλους. Διοργάνωση αγώνα αντιλογίας – ιδεοθύελλα συμπερασμάτων – προτάσεων και προώθησή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων αναζητώντας ευήκοα ώτα. Με θέμα – σύνθημα για τη φετινή χρονιά της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος: «επανασχεδιασμός, αναδημιουργία, αποκατάσταση» (reimagine, recreate, restore) εστιάζοντας στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, θα συνεχίσουμε να εμπνεόμαστε και να πορευόμαστε από εδώ, την αγαπημένη φωτοδότρα γενέτειρα του Ρήγα Βελεστινλή και το σχολείο μας, το ΕΠΑΛ Βελεστίνου.