Κάθε Τετάρτη βράδυ, εν μέσω πανδημίας, η εκπομπή Μουσικό Κουτί της ΕΡΤ προσφέρει στον κόσμο μία όμορφη διέξοδο από την ομολογουμένως δύσκολη καθημερινότητα.

Βασικοί συντελεστές, δύο άνθρωποι που γεννήθηκαν στον Βόλο. Ο Νίκος Πορτοκάλογλου και η Ρένα Μόρφη.

Για την δημοφιλή τραγουδίστρια και πολύ-περσόνα, το νήμα της καριέρας της ξεκινά ουσιαστικά να υφαίνεται αρκετές δεκαετίες νωρίτερα, στο πάλκο της θρυλικής Εξωραϊστικής, όπου η γιαγιά της, Κερασία Κουτσελίνη, μάγευε τους Βολιώτες θαμώνες με τη φωνή της, έχοντας το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Σούλη Ανατολή.

Μάλιστα, μπορεί η ίδια να έχει γυρίσει όλο τον κόσμο και η ζωή της να είναι πλέον στην πρωτεύουσα, αλλά, όπως τονίζει, το μυαλό της δεν παύει να βρίσκεται στην αγαπημένη της πόλη, για τα τεκταινόμενα της οποίας ενημερώνεται συνεχώς.

Διαβάστε την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, στην οποία λύνει με τρόπο μουσικό, όπως καλά γνωρίζει, κάθε παρεξήγηση. Παράλληλα, δεν διστάζει να αναφερθεί σε θέματα διαχρονικά και επίκαιρα.

Τι σημαίνει για εσάς ο Βόλος, σε ποιο βαθμό διατηρείτε επαφή;

Οι γονείς μου και οι παιδικοί φίλοι βρίσκονται στον Βόλο. Έχω πολύ μεγάλη σύνδεση. Τώρα δυστυχώς λόγω της κατάστασης δεν μπορώ να επισκέπτομαι συχνά τον τόπο. Παρότι η ζωή μου βρίσκεται στην Αθήνα δεν αισθάνομαι καθόλου αποκομμένη, ούτε από τα δρώμενα του Βόλου, ούτε από τα προβλήματα. Γιατί υπάρχουν και πολλά προβλήματα που οι κάτοικοι προσπαθούν να λύσουνε, περιβαλλοντικά και όλα αυτά. Με ενδιαφέρει πάρα πολύ, ενημερώνομαι.

Ο Βόλος για μένα είναι σίγουρα η πιο όμορφη πόλη της Ελλάδας. Αυτό το τονίζω πάντα σε κουβέντες με φίλους και συναδέλφους. Συγκεκριμένα το Πήλιο αποτελεί έναν τόπο ασύγκριτης ομορφιάς. Δεν μπορούμε να προσπαθούμε να υποστηρίζουμε τα αυτονόητα. Λυπάμαι που οι περισσότεροι άνθρωποι που με κατηγόρησαν δεν έχουν επισκεφτεί τον Βόλο και δεν έχουν ασχοληθεί ποτέ με αυτό παρά μόνο τους βγήκε ένα εθνικιστικό συναίσθημα από το πουθενά.

Aναφέρεστε στη δήλωσή σας σχετικά με την οικειότητα που νιώθετε για την Καραϊβική και περιλάμβανε μέσα το Πήλιο.

Αυτοσαρκαστικά εξήγησα πως παρότι δεν έχω καταβολές, είμαι επηρεασμένη από την λατινική κουλτούρα γενικότερα. Εξήγησα τον τρόπο με τον όποιο επηρεάζομαι. Αυτό έχει τεράστια σύνδεση με την μουσική μου. Και στο Facebook, στην ανάρτηση που έκανα, αυτό εξήγησα.

Όλο αυτό είναι μία ιστορία με αρχή, μέση και τέλος που έχει να κάνει με τους δίσκους μου, τα τραγούδια που βγάζω και τους ρυθμούς που έχουνε. Ο δεύτερος δίσκος έχει τίτλο «Σάμπα Τσικίτα». Από μόνο του υποδηλώνει ότι αυτό είναι το στυλ και στη συνέχεια ξετυλίγω μία ιστορία γύρω από το συγκεκριμένο καλλιτεχνικό προφίλ.

Κάποια δημοσιεύματα μείνανε σε πολύ προσωπικές στιγμές και στη συνέχεια δημιουργήθηκε ένας θόρυβος «ότι εγώ απαρνιέμαι την Ελλάδα». Άτοπο εντελώς. Ωστόσο, πιστεύω πως οι άνθρωποι που ακολουθούν γενικά τη μουσική, όχι μόνο τη δική μου, θα καταλάβουν όλο το «concept», πως έχει ένα καλλιτεχνικό υπόβαθρο και ουσιαστικά αναφέρομαι στο νέο μου βιντεοκλίπ «Μέχρι το πρωί» το τραγούδι του οποίου είναι μία συνεργασία με το μεξικάνικο συγκρότημα «Los Angeles Azules», στα ταξίδια, τα ερεθίσματα και τις συνεργασίες που προκύπτουν. Στο πάντρεμα που ουσιαστικά συμβαίνει με την ελληνική και λατινική μουσική. Κάτι που έτσι κι αλλιώς ξεκίνησε την δεκαετία του ’50 ο Μανώλης Χιώτης. Η ισπανόφωνη μουσική κυριαρχεί αυτή τη στιγμή στον πλανήτη, όπως επισήμανα.

Όλες οι επιρροές μας, η Τραπ, η Ρεγκετόν που είναι ένας ρυθμός που προέρχεται από την Λατινική Αμερική και ακούμε σε όλα τα ποπ τραγούδια.

Οπότε, θέλοντας να εξηγήσω κάπως πιο περιγραφικά ότι υπάρχει μία κουλτούρα κι ένας λόγος για την μουσική που κάνουμε, δεν αποτελεί προϊόν μίμησης κι έχει κάποια βάση, προέκυψε αυτή η παρεξήγηση γιατί μείναμε σε κάτι τρομερά προσωπικό, τον γάμο μου που έτσι κι αλλιώς είχε διαρρεύσει παρά τη θέλησή μου, το πού παντρεύτηκα και το γιατί. Αναγκάστηκα να κάνω ένα μικρό σχόλιο κι έγινε όλος αυτός ο ντόρος.

Ευτυχώς, δεν ανησυχώ. Οι ίδιοι οι Βολιώτες ξέρουν ότι παρότι ζω στην Αθήνα

εδώ και πολλά χρόνια, σε κάθε μου συνέντευξη αναφέρω τον τόπο καταγωγής μου. Οι ίδιοι οι Βολιώτες με στηρίζουν και τους αγαπώ πάρα πολύ και κάνω συχνά αναφορές και στην εκπομπή.

Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, η εποχή είναι πολύ σκοτεινή αυτή την περίοδο και οι άνθρωποι ψυχολογικά μπορεί να χάνουν πάρα πολύ εύκολα τις ισορροπίες και να μπερδεύονται.

Πώς βιώνετε την υφιστάμενη κατάσταση, ως πολίτης και ως καλλιτέχνης;

Βιώνω την εποχή όπως την βιώνουμε όλοι. Το ψυχολογικό κόστος είναι τεράστιο. Φυσικά κι αισθάνομαι ότι δεν έχω ουσιαστικά την ευκαιρία να ασκήσω το επάγγελμά μου, που είναι να επικοινωνώ με τον κόσμο και είναι αυτό που μου δίνει εμένα δύναμη και ψυχική ανάταση. Είμαι τυχερή που έχω τη δυνατότητα να επικοινωνώ, έστω μέσω της κάμερας, σε μία μουσική εκπομπή και αισθάνομαι ενεργή. Ωστόσο, είναι τεράστιο το ψυχολογικό κόστος. Στεναχωριέμαι πάρα πολύ γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν βλέπω πότε και πώς αυτό που ζούμε θα επιστρέψει ακριβώς στην κατάσταση που βρισκόμασταν. Στεναχωριέμαι ακόμα περισσότερο γιατί και η προηγούμενη κατάσταση έπρεπε να αλλάξει. Η μουσική, η δισκογραφία περνάει κρίση εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Τελικά είδαμε ότι υπάρχουν και χειρότερα και φτάσαμε να «αναπολούμε» τις εποχές της οικονομικής κρίσης.

"Όταν δεν κατηγοριοποιείς τη μουσική και δεν έχεις όριο και σύνορα στη μουσική σου αντίληψη, μπορείς να συνδυάσεις Αττίκ με Cure πολύ εύκολα"

Θωρείτε πως η πανδημία επιτάχυνε τον όρο που εν πολλοίς είχε επικρατήσει με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, δηλαδή το «βλέπουμε μουσική»;

Δεν γνωρίζω αν το επιτάχυνε η πανδημία. Παρατηρώ ότι ο κόσμος έχει παγώσει ψυχολογικά στο πώς θα εκλάβει και θα απολαύσει τις τέχνες γενικότερα. Είναι μπερδεμένος με αυτά που συμβαίνουν γιατί είναι πάρα πολύ σοβαρά. Γενικά, τα τελευταία χρόνια είναι αλήθεια πως όσες δουλειές μουσικές και να κάνεις, αν δεν τις οπτικοποιήσεις, είναι πολύ λιγότερο το κοινό στο οποίο θα φτάσει.

Προσπαθούμε να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσεις σε αυτό, δεν είναι κάτι εύκολο. Το οπτικό αποτέλεσμα επίσης θα πρέπει να σε αντιπροσωπεύει καλλιτεχνικά. Για αυτό το λόγο κάνω πολύ επιλεγμένες δουλειές και είμαι τρομερά περήφανη για αυτές. Όπως το τελευταίο μου βιντεοκλίπ σε σκηνοθεσία του Νικόλα Κούλογλου. Το θεωρώ καλλιτεχνικά ένα αριστούργημα γιατί έχουν κάνει τρομερή δουλειά ο Νικόλας Κούλογλου και η Κατερίνα Κάραλη στα γραφιστικά και στην αισθητική του και με αντιπροσωπεύει στο «100%».

Imam Baildi, Σάμπα Τσικιτα, Σούλη Ανατολή, Ηθοποιός, ποια Ρένα βλέπουμε στο Μουσικό Κουτί;

Όλη μου η καλλιτεχνική παρουσία μέχρι τώρα είναι «100%» αυθεντική. Η μοναδική στιγμή που χρειάστηκε να υποκριθώ ήταν όταν μου ζητήθηκε να γίνω ηθοποιός στην ταινία «Φαντασία», που και πάλι υποδυόμουν μία τραγουδίστρια, οπότε δεν ήταν κάτι μακριά από μένα. Είμαι ο εαυτός μου προσαρμοζόμενη κάθε φορά στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκομαι. Όταν είμαι πάνω στη σκηνή είμαι πιο ελεύθερη από ποτέ. Όταν είμαι στο πλευρό του Νίκου Πορτοκάλογλου, με τον οποίο παρεμπιπτόντως επίσης συζητάμε συχνά για τον Βόλο και το Πήλιο αφού διατηρεί σπίτι εκεί, στο «Μουσικό Κουτί» και έχουμε καλεσμένους μουσικούς που θέλουμε να γνωρίσουμε καλύτερα και να αισθανθούν άνετα, είμαι πάλι ο εαυτός μου όπως θα ήμουν ως μία οικοδέσποινα σε ένα σαλόνι. Αυτό είναι όλο, δεν υποκρίνομαι σε καμία περίπτωση. Είμαι ο εαυτός μου και εμπεριέχεται σε αυτό φυσικά να είμαι φιλόξενη.

"Η μουσική είναι κάτι ζωντανό που  εξελίσσεται, αλλάζει, παίρνει μορφές και ζει μέσα από τα αυτιά και στόματα των ανθρώπων. Δεν είναι μία νεκρή γλώσσα την οποία δεν μπορείς να αγγίξεις"

Πώς χωρά όλη η μουσική της Ελλάδας και του Κόσμου σε ένα μουσικό κουτί;

Το γεγονός ότι υπάρχει μία εκπομπή από μουσικούς για τη μουσική κάνει όλη τη διαφορά σε αυτό το «project». H ίδια η προσέγγιση είναι εκ των έσω και κάθε φορά πρόκειται για μία ξεχωριστή μουσική παράσταση. Την καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Νίκος Πορτοκάλογλου και μαζί με την υπέροχη μπάντα των ταλαντούχων μουσικών, προκύπτουν κάθε φορά ιδέες, σε συνδυασμό φυσικά και με τους καλεσμένους, που κάνουν το αποτέλεσμα μοναδικό γιατί δουλεύουμε όλη την εβδομάδα για αυτό με τρομερή αγάπη. Πιστεύω πως όταν δεν κατηγοριοποιείς τη μουσική και δεν έχεις όριο και σύνορα στη μουσική σου αντίληψη, μπορείς να συνδυάσεις, όπως αναφέρατε, Αττίκ με Cure πολύ εύκολα.

Βλέπουμε συχνά διασκευές στην εκπομπή ξένων τραγουδιών από νέους καλλιτέχνες. Θεωρείτε πως η γενιά σας έχει το πλεονέκτημα να βγει πιο εύκολα προς το εξωτερικό και να επικοινωνήσει με άλλες μουσικές;

Με τους Imam Baildi ταξιδεύαμε την ελληνική μουσική σε όλο τον κόσμο. Όχι στον ελληνισμό τόσο πολύ όσο σε διεθνή φεστιβάλ όπου αντιμετωπιζότανε σαν ethnic μουσική και τραγουδούσαμε Τσιτσάνη, Χιώτη Ζαμπέτα. Ο κόσμος τα μάθαινε και αντιδρούσε σε αυτά με ενθουσιασμό. Η εποχή μας έχει φέρει την  παγκοσμιοποίηση που έχει και τα καλά της. Όπως εγώ επηρεάζομαι από μουσικές, σύγχρονες ή παλιές, που μπορεί να ακούσω από οποιαδήποτε ήπειρο και να δημιουργήσουν μία δική μου ταυτότητα, έτσι νομίζω ότι συμβαίνει σε όλους τους ανθρώπους και μας δίνεται η ελευθερία να επανεκτελέσουμε, να διασκευάσουμε, να  μεταφράσουμε. Η μουσική είναι κάτι ζωντανό που  εξελίσσεται, αλλάζει, παίρνει μορφές και ζει μέσα από τα αυτιά και στόματα των ανθρώπων. Δεν είναι μία νεκρή γλώσσα την οποία δεν μπορείς να αγγίξεις, ένα ηχογράφημα που εξαφανίζεται αν σταματήσουν να το παίζουν τα ραδιόφωνα. Η μουσική είναι κάτι ζωντανό που ρέει συνέχεια.

Μπορείτε να μας μιλήσετε για την γιαγιά σας, το ψευδώνυμο «Σούλη Ανατολή» της οποίας δανειστήκατε για τον πρώτο σας προσωπικό δίσκο;

Ήταν λίγα τα χρόνια που τραγουδούσε επαγγελματικά. Εμφανιζόταν στην Εξωραϊστική τη δεκαετία του 1950. Έγινε πολύ γρήγορα ανερχόμενο αστέρι και το όνομά της συζητιότανε αρκετά. Όμως ήταν νεαρή και επειδή εκείνες τις εποχές ήταν πολύ παρεξηγήσιμα τα πράγματα, η μητέρα της ήταν πολύ αυστηρή στο να συνεχίσει την καριέρα της. Είναι χαρακτηριστική η ιστορία πως έλαβε πρόσκληση να συμμετέχει στον Θίασο της Κοτοπούλη αλλά δεν είχε την ευκαιρία να γίνει ηθοποιός και τραγουδίστρια σε πανελλήνιο ακροατήριο. Έτσι έμεινε στον Βόλο, εκεί στην Εξωραϊστική γνώρισε και τον παππού μου οπότε η ιστορία πήρε τον     δικό της δρόμο.

Ήταν από τους ανθρώπους που στεκότανε πάντα στο πλευρό μου. Ερχότανε σε    όλες μου τις συναυλίες στον Βόλο, ακόμα και τα  τελευταία  χρόνια. Γενικά,  από την αρχή είχα τη στήριξη της οικογένειάς μου, σε αυτό δεν είχα κανένα παράπονο. Όλο μου το περιβάλλον.

Τα πρώτα σας βήματα στο τραγούδι «μυρίζουν» κι αυτά Βόλο, έτσι; Ένα Live του Φοίβου Δεληβοριά στα εφηβικά σας χρόνια ήταν μάλλον η αφορμή.

Όσον αφορά την παράσταση του Φοίβου, ήταν στο κέντρο «Σταθμός» κοντά στον ΟΣΕ. Γενικά ασχολιόμουν με τα καλλιτεχνικά, ζωγράφιζα, τραγουδούσα, συμμετείχα σε παραστάσεις του σχολείου. Εκεί όμως κατάλαβα ποια είναι η κλίση μου. Είδα τον τρόπο που επικοινωνούσε τα τραγούδια ο Φοίβος στον κόσμο, χωρίς

να χρειάζεται κάποια τρομερή φωνητική δεξιότητα. Με γοήτευσε το συναίσθημα και η απεύθυνση που είχε. Έτσι αποφάσισα με ποιον τρόπο θέλω να επικοινωνώ καλλιτεχνικά.

Η πρώτη μου δασκάλα, μουσικός Βάσω Ζαγόρη, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να αγαπήσω στα αλήθεια και να δω με μία βαθύτερη οπτική το τι σημαίνει να τραγουδάς, τι σημαίνει να βγάζεις το συναίσθημα από μέσα σου και πώς σε βοηθάει ίσως τεχνικά αυτό. Αυτό που μου έχει μείνει από τα χρόνια που την είχα δασκάλα είναι με πόση αγάπη προσεγγίζει τον μαθητή, το τραγούδι που θα παίξει στο πιάνο και τις ασκήσεις που θα κάνει ώστε να εξελιχθείς. Για μένα όλο αυτό είναι ένα κέντημα. Καθόλου απλό και βγαίνει μέσα από την ψυχή. Η ίδια μου το έβγαλε μέσα από την δική μου ψυχή. Της είμαι ευγνώμων.

Πλέον, στέλνουν σε εμένα μηνύματα παιδιά που θέλουν να ασχοληθούνε με τη μουσική και είμαι πολύ υποστηρικτική. Χαίρομαι πολύ που όντως μπορεί να εμπνέω κάποιο κόσμο.

Έχετε αναφέρει πως υποστήκατε bullying στο σχολειό;

Τώρα λέγεται έτσι. Τότε δεν ξέραμε πως λεγότανε.  Αφορά  συγκεκριμένα  τα χρόνια μου στο δημοτικό. Υπήρχαν όντως καταστάσεις που με έκαναν σαν παιδί να πληγώνομαι, να αισθάνομαι περίεργα, αισθανόμουν ότι δεχόμουν κάποιες επιθέσεις, και λεκτικές.

Ωστόσο, ένα σχόλιό που έκανα στο παρελθόν, δηλαδή ότι μπορεί να οφείλεται στην ενθουσιώδη συμπεριφορά μου, είχε να κάνει πάλι με το γεγονός πως ήθελα να είμαι διακριτική κι ευγενική, να μην δώσω έκταση στο θέμα και να μην εκτοξεύσω συγκεκριμένα «δριμύ κατηγορώ».

Πρόκειται για κάτι σοβαρό και αδιαπραγμάτευτο και μου έχει γίνει στο σχολικό μου περιβάλλον, όχι απαραίτητα μόνο από συμμαθητές μου.

Θα θέλαμε ένα σχόλιό σας για το ελληνικό κίνημα #metoo που συνταράσσει και τον καλλιτεχνικό χώρο.

Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό που γίνεται. Οποιοσδήποτε βρίσκεται σε θέση ισχύος και την εκμεταλλεύεται θα έπρεπε να τιμωρείται κατά την άποψή μου. Είτε πρόκειται για επαγγελματικούς χώρους, είτε επιθέσεις με σεξιστικό υπόβαθρο. Για παράδειγμα μπορεί να σε τραμπουκίσει κάποιος στο δρόμο επειδή είσαι γυναίκα οδηγός. Ωστόσο προσωπικά δεν έχω βιώσει ποτέ κάποια τέτοια εμπειρία. Ήμουν πάντα σε ένα περιβάλλον που τελικά αποδεικνύεται πολύ προστατευμένο, από ό,τι ακούω κι εγώ γύρω μου.

Ωστόσο, έχω βιώσει το ακριβώς αντίθετο. Μου έχουν χρεώσει σχέσεις που δεν είχα για να δικαιολογήσουν την επαγγελματική μου πορεία μέχρι τώρα. Δεν νοείται δηλαδή να τα πηγαίνεις καλά αν δεν έχεις την εύνοια κάποιου. Προσωπικά έτσι έχω βιώσει τον σεξισμό. Πιστεύω ότι είμαστε σε έναν δρόμο ξεκαθαρίσματος του τοπίου, ελπίζω και προς τις δύο κατευθύνσεις (ας πούμε νασου χρεώνουν σχέσεις όπως προανέφερα). Να εξισορροπηθούν τα πράγματα, όσον αφορά τον σεξισμό, την λεκτική και σωματική κακοποίηση, την εκμετάλλευση και όλα όσα συμβαίνουν σε όλους τους επαγγελματικούς χώρος και όχι μόνο τον καλλιτεχνικό.

Τελικά, η ζωή είναι μια φορά κι όποιος την αγαπάει; (σ.σ. στίχος της Ρένας Μόρφη από το τραγούδι «Μη μ’ αναζητήσεις»).

Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να ξεχνάμε και καλό είναι να μας γεμίζει με δύναμη, αισιοδοξία, αγάπη και θετική ενέργεια. Διότι δυστυχώς η ζωή είναι μία φορά και αν γεμίζεις με μίσος την μέρα σου τελικά αυτός θα είναι ο απολογισμός σου.