Έρευνα και ανακοίνωση του Αλέξανδρου Απ. Παπαγεωργίου σε συνέδριο της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών - Βελεστίνου - Ρήγα

Το Βελεστίνο και η γύρω περιοχή του στις 8 Μαρτίου του 1957 γνώρισε μία από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές με τον σεισμό, που σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογικών Ερευνών και Υπεδάφους ήταν μεγέθους της τάξεως των: Στο φύλλο της 13/3/1957 της εφημερίδας ``Θεσσαλία`` αναφέρονται δηλώσεις του διευθυντή του Ινστιτούτου Γεωλωγικών Ερευνών και Υπεδάφους, σύμφωνα με τις οποίες το επίκεντρο του σεισμόυ ήταν μεταξύ του Βελεστίνου και του Αγ.Κωνσταντίνου και ήταν μεγέθους της τάξεως των 7,5R ενώ συνήθως πλέον αναφέρεται ως μέγεθος τα 6,8R.

Ο τίτλος της εφημερίδας "Θεσσαλία" του Βόλου την επομένη του σεισμού είναι χαρακτηριστικός: "Ολοσχερής καταστροφή του Βελεστίνου", "Ιδιαιτέρως επλήγησαν το κέντρο της κωμόπολης, η περιοχή του Κεφαλόβρυσου , του Αγίου Χαραλάμπους, οι συνοικίες Μετζήτη και Συνοικισμός. Κατέρρευσαν οι εκκλησίες του Αγίου Κωνσταντίνου, του Αγίου Χαραλάμπους, της Παναγίας και του Αγίου Αθανασίου. Από τα 2 σχολεία το ένα κατέρρευσε, ενώ το άλλο είναι ετοιμόρροπο. Την εικόνα διάλυσης παρουσίαζε και η κεντρική αγορά. Επίσης, ακατάλληλα κρίθηκαν τα κτίρια του Ταχυδρομείου, του Ειρηνοδικείου, του Αγρονομίου, της Δ.Ε.Η., της Κοινότητας καθώς και ο μύλος του Πάντου. Η ιστορική πηγή της Υπέρειας Κρήνης υπέστη καθίζηση και αναβλύζει πλέον θολό νερό".

*Δείτε ένα μοναδικό βίντεο-ντοκουμέντο από το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο.

Από τον πολεοδομικό έλεγχο που έγινε στα οικοδομήματα 4 ημέρες μετά (12 Μαρτίου 1957), καταδεφιστέα κρίθηκαν 801 οικήματα και 55 ετοιμόρροπα, δηλαδή κατέρρευσε ένα ποσοστό άνω του 90% του συνόλου των οικιών. Ανάμεσα στους κατοίκους κυριαρχεί ο φόβος ενός νέου σεισμού, ο πανικός, η θλίψη για τις περιουσίες που χάθηκαν και η απόγνωση για το τι μέλλει γενέσθαι. Υπήρχε άμεση ανάγκη για στέγαση, σίτιση, και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των κατοίκων και χορτονομής για τα ζώα. Η διανυκτέρευση στο ύπαιθρο υπό δριμύ ψύχος ήταν επικίνδυνη για την υγεία όλων. Πρόχειρα καταλύματα βρέθηκαν μέσα σε αποθήκες ή στάβλους, που έμειναν άθικτοι από τον σεισμό. Άμεσα στάλθηκαν σκηνές για να στεγαστούν οι κάτοικοι και προσφέρθηκε καθημερινό συσσίτιο στους έχοντες ανάγκη. Βέβαια, οι παροχές αυτές ήταν ικανοποιητικές αλλά όχι αρκετές για να εξυπηρετήσουν το σύνολο του πληθυσμού, αν αναλογιστούμε ότι οι άστεγοι ξεπερνούσαν τους 2.600 και οι έχοντες άμεση ανάγκη τροφίμων τους 3.700. Πολλοί κάτοικοι συνέχιζαν να κοιμούνται στο ύπαιθρο για πολλές μέρες ακόμη.

Τραυματίες υπήρχαν πολλοί και οι πιο σοβαρά τραυματισμένοι μεταφέρονταν στον Βόλο. Μοναδικό θύμα από το σεισμό ήταν ο Στέργιος Μπατακόγιας (ετών 75) ο οποίος δεν πρόλαβε να εξέλθη της οικίας του.

Επίσημοι επισκέπτονται το Βελεστίνο τις αμέσως επόμενες ημέρες, όπως ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αποστολίδης, ο υπουργός οικισμού Τριανταφυλλάκος, οι υπουργοί Πρόνοιας και Γεωργίας. Οι βασιλείς επισκέπτονται το Βελεστίνο στις 10 Μαρτίου 1957 και τους υποδέχονται ο πρόεδρος της Κοινότητας Βελεστίνου Γεώργιος Παπαποστόλου, ο διευθύνων το στρατό στην περιοχή Ταξίαρχος Καραχάλιος και ο τέως Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιωακείμ.

Στις 14 Μαρτίου 1957 συστήνεται επιτροπή από κατοίκους του Βελεστίνου με σκοπό να μεταβεί στην Αθήνα και να ζητήσει από την κυβέρνηση άμεση βοήθεια. Αυτή αφορά την χορήγηση χαμηλότοκων δανείων, αποστολή λυόμενων για την στέγαση σχολείων και κοινοτικών υπηρεσιών, ενίσχυση της γεωργίας και κτηνοτροφίας, φοροαπαλλαγές κ.τλ. Η επιτροπή αποτελείται από τους Γ. Παπαποστόλου (Πρόεδρος), Γ. Νιμπή, Καραουλάνη, Οδ. Καραμανώλη, Κ. Γκουντινάκο, Αν. Πάντο και τον βουλευτή Μήτρου. Τελικά συναντώνται την επομένη με τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αποστολίδη και συμφωνείται η χορήγηση δανείου 31.500 δρχ. για ανοικοδόμηση οικίας, και πίστωση μέσω μακροχρόνιων δανείων από την Α.Τ.Ε. ύψους 500.000δρχ.
για την κατασκευή στάβλων, την προώθηση ζωοτροφών και την εναποθήκευση σιτηρών.

Εν αναμονή του τοπογραφικού συνεργείου για την εκπόνηση των νέων σχεδίων του Βελεστίνου, προστριβές προέκυψαν μεταξύ των κατοίκων για την νέα μορφή και θέση της κωμόπολης. Το νέο σχέδιο προβλέπει ανοικοδόμηση σε περιοχή κοντινή αλλά διαφορετική από την προυπάρχουσα. Στη σύσκεψη που συγκλήθηκε τελικά επικράτησε το παλαιό σχέδιο του 1954. Στο ερώτημα αν χάθηκε ή όχι μια μοναδική ευκαιρία για το Βελεστίνο να αναπτυχθεί θεαματικά οικονομικά, πληθυσμιακά και πολιτιστικά, την απάντηση δίνει το σχόλιο του δημοσιογράφου της εφημερίδας "Θεσσαλία", o οποίος χαρακτηριστικά έγραφε: "Οι κάτοικοι, αν και διαβλέπουν τα πλεονεκτήματα ενός νέου σχεδίου, επί του οποίου θα οικοδομηθεί η κωμόπολή τους, προβάλλουν εν τούτοις πάμπολλες επιφυλάξεις για την εφαρμογή του. Ως εκ τούτου πιθανολογείται ότι το Βελεστίνο θα ξαναχτιστεί στο παλαιό σχέδιο και θα χαθεί ίσως η ευκαιρία να γίνει μια ωραία και πρότυπος κωμόπολη…"