Πρωτότυπο εκθεσιακό υλικό, το οποίο θα εκτίθεται μόνιμα στον Εκθεσιακό Χώρο - Κέντρο Πολιτισμού "Ρήγας Βελεστινλής" στο Βελεστίνο, παραχωρεί στο Δήμο Ρήγα Φεραίου το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μέσω της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης (ΒΚΠ).

Η τελετή παράδοσης του εκθεσιακού υλικού θα γίνει στο Βελεστίνο από τον Πρύτανη του ΑΠΘ, Καθηγητή Περικλή Α. Μήτκα, στον Δήμαρχο Ρήγα Φεραίου, Δημήτρη Νασίκα, την Παρασκευή 1 Μαρτίου 2019, στις 11.00.

Αφορμή για τη συνεργασία του Αριστοτελείου με τον Δήμο Ρήγα Φεραίου αποτέλεσε η απήχηση που είχε η πρωτότυπη έκθεση "Η Χάρτα του Ρήγα, τα δύο (συν) πρόσωπα. Μια άλλη ανάγνωση του χάρτη" της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ, τον Δεκέμβριο του 2017 και συνοδευόταν από ομώνυμη έκδοση για την επέτειο των 220 χρόνων (1797-2018) από την έκδοση της Χάρτας στη Βιέννη.

Σε ανταπόκριση αιτήματος του Δημάρχου Ρήγα Φεραίου, η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Χαρτογραφίας του ΑΠΘ, επιμελήθηκε την αναπαραγωγή και την παραχώρηση του υλικού που θα πλαισιώσει την έκθεση του αντιτύπου της Χάρτας του Ρήγα στο Βελεστίνο, το οποίο αποτελείται από είκοσι πίνακες μεγάλου μεγέθους.

Οι πίνακες εστιάζουν στα άγνωστα μέχρι σήμερα τεχνικά και κατασκευαστικά θέματα της σύνταξης της Χάρτας του Ρήγα ως χάρτη, χωρίς να αποτελούν επανάληψη των γνωστών μέχρι τώρα προσεγγίσεων των ανθρωπιστικών κυρίως επιστημών. Ειδικότερα, για πρώτη φορά παρουσιάζεται το άγνωστο ζήτημα των δύο κυρίως τύπων της Χάρτας που αποκάλυψε το 2008 η ψηφιακή ανάλυση αντιτύπων της, η οποία παραπέμπει σε δύο κύριες τυπολογίες με σαφείς διαφορές στο χαρτογραφικό της περιεχόμενο, κυρίως τοπωνυμικού, αλλά και σχεδιαστικού χαρακτήρα.

Οι είκοσι πίνακες πραγματεύονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
- ένα συνοπτικό χρονολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων της σύντομης ζωής του Ρήγα,
- έναν χάρτη της Βιέννης, σύγχρονο της Χάρτας, στον οποίο έχουν σημειωθεί, έπειτα από ειδική κτηματολογική έρευνα στα αρχεία της Βιέννης, οι τοποθεσίες που σχετίζονται με την έκδοσή της,
- τη γεωγραφική αντιστοίχηση της επιφάνειας που απεικονίζεται στη Χάρτα με προγενέστερα και μεταγενέστερα χαρτογραφικά πρότυπα,
- τις κατασκευαστικές πρωτοτυπίες της Χάρτας ως προς τη διάταξη σε ζώνες των δώδεκα φύλλων που την αποτελούν συνολικά,
- την παρουσίαση των προτύπων αναφοράς που χρησιμοποίησε ο Ρήγας.

Το εκθεσιακό υλικό ολοκληρώνεται με τη λεπτομερή ανάδειξη των είκοσι διαφορών που εντόπισε η έρευνα στις εκδόσεις της Χάρτας του Ρήγα και με το συγκριτικό χαρτογραφικό σχόλιο για τη σχέση της με τον πίνακα του Άνθιμου Γαζή, ο οποίος εκδόθηκε τρία χρόνια μετά τη Χάρτα, επίσης στη Βιέννη (1800).

Ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Περικλής Α. Μήτκας επισημαίνει: "Όπως έχω ήδη υποστηρίξει και θα ήθελα να επαναλάβω με την ευκαιρία της σημαντικής αυτής συνεργασίας με το Δήμο Ρήγα Φεραίου, ένας από τους στόχους των πρυτανικών αρχών είναι η εξωστρέφεια και η σύνδεσή μας με την κοινωνία, όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο. Η Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ δρα ως παράδειγμα καλής πρακτικής με απτά αποτελέσματα για ένα σύγχρονο πανεπιστήμιο, το οποίο επιμένει να βλέπει το μέλλον αισιόδοξα παρά τις εκάστοτε αντιξοότητες και δυσκολίες. Γι’ αυτό και είναι καθήκον μας, η οργανωμένη και συστηματική ανάδειξη και προβολή του εξαιρετικού πλούτου και του σημαντικού έργου της, όχι μόνο προς όφελος της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά και ευρύτερα της κοινωνίας σε εθνικό επίπεδο, όπως αρμόζει σε ένα Πανεπιστήμιο με το μέγεθος, το κύρος και την ιδιαίτερη παράδοση του ΑΠΘ. Σε αυτό το πλαίσιο τοποθετείται και η συνεργασία μας με τον Δήμο Ρήγα Φεραίου και η υποστήριξή μας στο Κέντρο Πολιτισμού «Ρήγας Βελεστινλής», στο Βελεστίνο".

Στην τελετή παράδοσης θα παραστούν, επίσης, εκπρόσωποι της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του ΑΠΘ, καθώς και του Εργαστηρίου Χαρτογραφίας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, που συνεργάστηκαν για την παραγωγή του εκθεσιακού υλικού.

Εισήγηση θα πραγματοποιήσει ο επιμελητής της έκθεσης, Ευάγγελος Λιβιεράτος, Ομότιμος Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, με τίτλο "Τα αινίγματα της Χάρτας. Μια `άλλη` ανάγνωση της Χάρτας του Ρήγα Βελεστινλή".

*από το Facebook του Εργαστηρίου Χαρτογραφίας και Γεωγραφικής Ανάλυσης του ΑΠΘ.