Όπως πολλές από τις μεγαλύτερες ιδέες και εφευρέσεις της ιστορίας έτσι και το πασίγνωστο παιχνίδι τέτρις προέκυψε ουσιαστικά κατά λάθος.

Ο Αλεξέι Παζίτνοφ ήταν μηχανικός λογισμικού στη Σοβιετική Ακαδημία Επιστημών στη Μόσχα, επιφορτισμένος με τη δοκιμή ενός νέου τύπου ηλεκτρονικού υπολογιστή, του Electronika 60. Για να το πετύχει αυτό, δημιούργησε ένα απλό παιχνίδι βασισμένο σε ένα παζλ από την παιδική του ηλικία. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να διαπιστώσει πόσο ισχυρός ήταν ο υπολογιστής - και παράλληλα να προσφέρει μια πιο διασκεδαστική πλευρά στο εγχείρημά του.

Αυτό που δεν γνώριζε ήταν ότι το παιχνίδι που προέκυψε έμελλε να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα, πιο εθιστικά και πιο επιτυχημένα όλων των εποχών.

Ηταν 6 Ιουνίου του 1984 και το τέτρις μόλις ξεκινούσε να γράφει ιστορία.

Ο Παζίτνοφ εμπνεύστηκε από το πεντόμινο, ένα κλασικό επιτραπέζιο παιχνίδι που αποτελείται από όλα τα διαφορετικά σχήματα που μπορούν να γίνουν συνδυάζοντας πέντε τετράγωνα.

Για να απλοποιήσει τα πράγματα, μείωσε τον αριθμό των τετραγώνων σε τέσσερα, μειώνοντας έτσι τον συνολικό αριθμό των πιθανών σχημάτων από 12 σε επτά.

Το παιχνίδι ονομάστηκε τέτρις, από το συνδυασμό του ελληνικής λέξης τέσσερα (σ.σ τέτρα) και το τένις - το αγαπημένο άθλημα του Ρώσου μηχανικού. Ο ίδιος, εξάλλου, "κόλλησε" από την πρώτη στιγμή. "Δεν μπορούσα να σταματήσω να παίζω αυτή την πρωτότυπη έκδοση, επειδή ήταν πολύ εθιστικό να βάζω τα σχήματα μαζί", ανέφερε στο CNN.

Αλλά η δημιουργία ενός βιντεοπαιχνιδιού στη Σοβιετική Ρωσία την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου δεν ήταν εύκολο. Μόνο μέσα από την απόλυτη λαμπρότητα του σχεδιασμού του, το τέτρις μετατράπηκε από ένα περίεργο πρόγραμμα δοκιμών σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Από στόμα σε στόμα

Παρόλο που το τέτρις έγινε αμέσως δημοφιλές μεταξύ των προγραμματιστών που είχαν πρόσβαση σε ένα Electronika 60, το μηχάνημα δεν είχε γραφικές δυνατότητες - και διέθετε λιγότερη μνήμη από τους αριθμητικούς υπολογιστές του σήμερα.

Λαμβάνοντας αιτήματα για δημιουργία μιας έκδοσης του παιχνιδιού για τον IBM PC, έναν πιο διαδεδομένο υπολογιστή με καλύτερα γραφικά, ο Παζίτνοφ ανέθεσε τη δουλειά στον Βαντίμ Γκερασίμοφ, έναν 16χρονο φοιτητή που δούλευε ένα καλοκαίρι στο γραφείο του (σήμερα εργάζεται ως μηχανικός στη Google).

Το παιχνίδι εξαπλώθηκε γρήγορα. "Ηταν σαν μια δασική πυρκαγιά ξύλου. Ολοι στη Σοβιετική Ενωση, που είχαν υπολογιστή, έπαιζαν τέτρις", δήλωσε ο δημιουργός του.

Ο Παζίτνοφ δεν έβγαλε χρήματα από το παιχνίδι, ούτε προτίθετο να το κάνει. Οι ιδέες ανήκαν στο κράτος και η ίδια η έννοια της πώλησης λογισμικού ως προϊόντος ήταν άγνωστη σε αυτόν. Το τέτρις διαδιδόταν από στόμα σε στόμα και οι άνθρωποι το διαμοιράζονταν με αντίγραφα σε δισκέτες.

Στη συνέχεια ο Παζίτνοφ άκουσε φήμες ότι το παιχνίδι μπορεί να έχει διασχίσει σύνορα και να παίζεται σε άλλες χώρες του ανατολικού μπλοκ. Το 1986 έλαβε μήνυμα μέσω τηλετύπου - πρόδρομος της συσκευής φαξ - από τον Ρόμπερτ Στέιν, έναν πωλητή εταιρείας λογισμικού με έδρα το Λονδίνο, την Andromeda.

Ο Στέιν, ο οποίος είχε δει το τέτρις στην Ουγγαρία, ήθελε να εξασφαλίσει τα δικαιώματα για να το πουλήσει ως παιχνίδι ηλεκτρονικών υπολογιστών στη Δύση. Προσέφερε, μάλιστα, σημαντικά χρήματα εκ των προτέρων.
Γνωρίζοντας, όμως, ότι η απευθείας συνεργασία με μια δυτική επιχείρηση θα μπορούσε να τον είχε στείλει στη φυλακή, ακόμα και πριν καν λάβει χρήματα, άρχισε να διερευνά πώς θα μπορούσε να πουλήσει τα δικαιώματα του παιχνιδιού μέσω του κράτους.

Ο Στέιν, ωστόσο, παρερμήνευσε την απάντησή του ως "πράσινο φως" και άρχισε αμέσως να παράγει το παιχνίδι. Ωστόσο, καθώς προετοιμαζόταν να ξεκινήσει, έλαβε ένα άλλο μήνυμα από την Elorg - συντομογραφία για την Electronorgtechnica, τον σοβιετικό οργανισμό που επιβλέπει τις εξαγωγές λογισμικού και υλικού - που τον ενημέρωνε ότι τα δικαιώματα δεν είχαν χορηγηθεί επισήμως και ότι το λανσάρισμά του στην αγορά ήταν παράνομο.

Τελικά, ο Στέιν απέκτησε τα δικαιώματα και το τέτρις κυκλοφόρησε ως εμπορικό παιχνίδι για PC στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ το 1988. Το παιχνίδι τράβηξε την προσοχή χάρη στις σοβιετικές του καταβολές με εικονογραφήσεις που είχαν ως θέμα το Κρεμλίνο και με τους κυριλλικούς χαρακτήρες τους.

Η απογείωση μέσω του Game Boy

Το τέτρις πωλούσε καλά στους υπολογιστές, αλλά τα μεγάλα χρήματα στον τομέα των παιχνιδιών έρχονταν από αλλού: από τις κονσόλες. Ο Χενκ Ρότζερς, ένας Ολλανδός κατασκευαστής βιντεοπαιχνιδιών και επιχειρηματίας που ζει στην Ιαπωνία, ήταν ο πρώτος που συνειδητοποίησε ότι το τέτρις ήταν το ιδανικό παιχνίδι για το Game Boy, ένα νέο τότε φορητό σύστημα που κυκλοφόρησε η Νintendo στην Ιαπωνία στις αρχές του 1989.

Η κονσόλα επρόκειτο να λανσαριστεί στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη, και ο Ρότζερς επιχείρησε να πείσει την εταιρεία να διατίθεται ένα αντίγραφο του παιχνιδιού με τη συσκευή, μια κοινή πρακτική εκτός της Ιαπωνίας.
Κάπου εκεί, όμως, συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν μισές εταιρίες που ισχυρίζονταν ότι κατέχουν τα δικαιώματα στο παιχνίδι. Ο ίδιος πήγε στη Μόσχα και μια εβδομάδα αργότερα έφυγε με μια υπογεγραμμένη συμφωνία για την εισαγωγή του τέτρις στο Game Boy.

Η έκδοση του Game Boy με το τέτρις πώλησε 35 εκατομμύρια αντίτυπα και βοήθησε την κονσόλα να γίνει μια από τις πιο επιτυχημένες όλων των εποχών. Εξακολουθεί να θεωρείται από πολλούς - συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Παζίτνοφ - ότι αυτή ήταν η καλύτερη έκδοση του τέτρις.

Καθυστερημένα προνόμια

Παρά την επιτυχία του παιχνιδιού, ο Παζίτνοφ εξακολουθούσε να μην βγάζει χρήματα από αυτό.

Ενα νομικό πρόβλημα προκάλεσε διαμάχη μεταξύ της Nintendo και της Atari σχετικά με τα δικαιώματα του τέτρις. Ενας δικαστής αποφάνθηκε υπέρ της Nintendo στα τέλη του 1989 και προκάκεσε ένα τεράστιο χτύπημα στην Atari, που είχε ήδη παράγει εκατοντάδες χιλιάδες άχρηστα αντίγραφα της έκδοσης του παιχνιδιού, με ττίτλο "Τέτρις: Το σοβιετικό παιχνίδι του μυαλού".

Η Nintendo υιοθέτησε μια διαφορετική προσέγγιση, επιλέγοντας το σύνθημα "Από τη Ρωσία με διασκέδαση".

Ο Παζίτνοφ εγκατέλειψε τη Μόσχα για το Σιάτλ το 1991, με τη βοήθεια του φίλου του Χενκ Ρότζερς. Και όταν η συμφωνία του για τα δικαιώματα έληξε το 1995, τελικά άρχισε να καρπώνεται τα προνόμια.

Το 1996, οι δυό τους ίδρυσαν την Tetris Company, η οποία με τη σειρά της εξαγόρασε το 2005 την Elorg - που μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης είχε μετατραπεί από μια κρατική επιχείρηση σε ιδιωτική - αποκτώντας τον απόλυτο έλεγχο όλων των δικαιωμάτων του τέτρις παγκοσμίως.

Η εταιρεία έχει ακόμη κατοχυρώσει τα ονόματα και τα χρώματα του κάθε κομματιού τέτρις- που ονομάζεται επίσημα τετρίμινο.

Το τέτρις αποτέλεσε αντικείμενο πολλών επιστημονικών μελετών. Κάποιος διαπίστωσε ότι το παιχνίδι μπορεί να είναι αποτελεσματικό για την καταπολέμηση της επιθυμίας για φαγητό και ακόμη και ναρκωτικά, ενώ άλλος διαπίστωσε αύξηση του πάχους ορισμένων τμημάτων του εγκεφάλου σε άτομα που έπαιζαν συστηματικά.

Το να παίζει κανείς τέτρις για παρατεταμένες χρονικές περιόδους μπορεί να τον οδηγήσει να ονειρεύεται τα "τουβλάκια" του παιχνιδιού ή να ερμηνεύει τα αντικείμενα του πραγματικού κόσμου ως "τουβλάκια" - ένα φαινόμενο γνωστό ως "αντίκτυπο του τέτρις".

Μέχρι σήμερα, το τέτρις έχει κυκλοφορήσει σε περισσότερες από 65 πλατφόρμες - ένα παγκόσμιο ρεκόρ - με περισσότερα από μισό δισεκατομμύριο downloads σε κινητές συσκευές, σύμφωνα με την Tetris Company.

Η τελευταία έκδοση, που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2019 και συμπίπτει με την 35η επέτειο του παιχνιδιού, παίζεται απευθείας από πολλούς χρήστες ταυτόχρονα (μέχρι και 99) και για αυτό ονομάζεται "τέτρις 99".

Από το 2010, ένα τουρνουά βασισμένο στην έκδοση του τέτρις της Nintendo Entertainment System του 1989 φιλοξενεί τους καλύτερους παίκτες του κόσμου στο Πόρτλαντ του Ορεγκον. Μερικοί από τους αγώνες, οι οποίοι μπορούν να ξεπεράσουν τα 30 λεπτά σε διάρκεια, έχουν συγκεντρώσει πάνω από 10 εκατομμύρια προβολές στο YouTube.

πηγή: cnn - huffigtonpost.hg