• Ποιοι Μαγνησιώτες κρατούμενοι των Γερμανών εκτοπίστηκαν για καταναγκαστική

εργασία;

• Πώς ήταν η ζωή τους στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας;

• Πώς επιβίωσαν;

• Πώς τους υποδέχτηκε η πατρίδα;

• Πώς αντιμετώπισαν οι ίδιοι και οι απόγονοί τους αυτή την καταιγίδα;

• Γιατί αποσιωπήθηκε η ιστορία τους;

Είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που οι απαντήσεις τους δίνονται στην έκθεση “Στα Σύρματα”: Μαγνησιώτες στα κάτεργα του Τρίτου Ράιχ που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Πόλης του Βόλου από τις 5 Νοεμβρίου μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου 2025.

Η έκθεση αυτή αναδεικνύει μία αποσιωπημένη πτυχή της Τοπικής και Ευρωπαϊκής ιστορίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και στηρίζεται σε μακρόχρονη έρευνα της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου (Ο.Π.Ι.ΒΟ.), υπό την επιστημονική ευθύνη της Καθηγήτριας του Παν. Θεσσαλίας Ρίκης Βαν Μπούσχοτεν.

Πάνω από 13 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από όλη την Ευρώπη για να εργαστούν στο Τρίτο Ράιχ σε έργα καταναγκαστικής εργασίας. Οι περισσότεροι ήταν άμαχοι πολίτες. Οι υπόλοιποι ήταν αιχμάλωτοι πολέμου ή κρατούμενοι στρατοπέδων συγκέντρωσης.

Αρχικός στόχος του Τρίτου Ράιχ ήταν η καταστολή πολιτικών αντιπάλων με τον εγκλεισμό τους σε στρατόπεδα. Από το 1943 λόγω των αυξημένων αναγκών του πολέμου, ξεκίνησε η μαζική επιστράτευση ξένων πολιτών. H καταναγκαστική εργασία των «σκλάβων του Χίτλερ» ήταν ορατή παντού, κυρίως στη γεωργία, την πολεμική βιομηχανία και σε κατασκευές. Ες Ες, κρατικοί φορείς, επιχειρήσεις, αγρότες και απλοί πολίτες συμμετείχαν καθημερινά σε αυτήν την εκμετάλλευση. Από το 1944 όλη η Γερμανία είχε μεταβληθεί σε ένα τεράστιο στρατόπεδο.

Η Μαγνησία είχε υψηλό ποσοστό συμμετοχής στην ιστορία αυτή. 

Με αφετηρία τις προφορικές μαρτυρίες έξι αφηγητών και αφηγητριών, που συμπληρώνονται και διασταυρώνονται με αρχειακό υλικό, φωτογραφίες και βιβλιογραφία, παρουσιάζονται ιστορίες Μαγνησιωτών συμπολιτών μας που εκτοπίστηκαν για καταναγκαστική εργασία. Οι μαρτυρίες τους τεκμηριώνουν τις συχνά απάνθρωπες συνθήκες κράτησής τους, τις μορφές αλληλεγγύης που σταδιακά ανέπτυξαν, τους τρόπους επιβίωσης που επινόησαν, τις πράξεις αντίστασης και τα συναισθήματα που τους σμίλευσαν. Οι διαδρομές μνήμης καλύπτουν και την μετέπειτα απελευθέρωση και την -πικρή συχνά- επιστροφή τους στην πατρίδα.

Την έκθεση συνδιοργανώνουν η Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Μουσείων – Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών, η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Βόλου (Ο.Π.Ι.ΒΟ.) και το πολιτιστικό σωματείο «Πολίτες για το Μουσείο Πόλης Βόλου».

Η έκθεση υλοποιείται σε συνεργασία με την Επίκουρη Καθηγήτρια Μουσειολογίας Μάρλεν Μούλιου και το ΔΠΜΣ «Μουσειακές Σπουδές» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (μουσειολογική μελέτη), με το Εργαστήριο Πολιτισμού και Ψηφιακών Μέσων του Παν. Θεσσαλίας (ψηφιακή έκθεση και οπτικοακουστική εφαρμογή, επιστημονική υπεύθυνη Ιουλία Πεντάζου), με τη Δέσποινα Τσάφου (μουσειογραφική μελέτη) και την Ακριβή Αναγνωστάκη (γραφιστικός σχεδιασμός).

Η έκθεση πραγματοποιείται υπό την αιγίδα και με τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού – Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Για τους ομήρους στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στη Γερμανία, τού Δήμου Ρήγα Φεραίου

Όπως προέκυψε από την έρευνα της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Βόλου από τους 235 Μαγνησιώτες ομήρους που βρέθηκαν στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στη Γερμανία υπήρξαν και 12 όμηροι από την περιοχή του Δήμου Ρήγα Φεραίου, οι: Ασημινούδης Δημήτριος (Βελεστίνο/Άγιος Γεώργιος), Γεωργαλάς Κωνσταντίνος ( Άγιος Δημήτριος/Περίβλεπτο), Γούσης Αθανάσιος (Βελεστίνο), Δελημήτρος Φώτης ( Άγιος Γεώργιος), Κουντούρης Νικόλαος ( Βελεστίνο), Κωσταντέλος Δημήτριος (Ριζόμυλος), Νικολαΐδης Αθανάσιος ( Βελεστίνο), Νικολόπουλος Απόστολος (Άγιος Γεώργιος), Παπαστεργίου Δημήτριος (Βελεστίνο), Πλατανιώτης Δημήτριος( Κανάλια), Σεβαστόπουλος Νίκος (Βελεστίνο), Τσόγκαρης Αθανάσιος ( Ριζόμυλος).