Η Αργώ στην Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή

Στο στρατηγικό σχέδιο της επανάστασής του ο Ρήγας Βελεστινλής είχε ως πρώτο στόχο να εμψυχώσει τους σκλαβωμένους, να ενισχύσει το ηθικός τους, για να ξεσηκωθούν να αρπάξουν τα όπλα για την επανάστασή τους, διατρανώνοντας πως μόνοι μας θα ελευθερωθούμε. Έντονα το τονίζει στη σημαία του, που την περιγράφει στο τέλος του Συντάγματός του, λέγοντας ότι το τρίτο χρώμα, το μαύρο, συμβολίζει την απόφασή τους «ή θα πεθάνουμε ή θα ελευθερωθούμε». Τότε ακούστηκε από τον Ρήγα για πρώτη φορά το «Ελευθερία ή Θάνατος».
Επί πλέον, ο Ρήγας προσπαθεί να ενισχύσει την ιστορική συνείδηση των σκλαβωμένων Ελλήνων, να σμιλέψει αντίστοιχα την αυτογνωσία τους. Γι’ αυτό χρησιμοποίησε πολλούς συμβολισμούς και παραστάσεις, ιδιαίτερα στην Χάρτα του, που έδειχναν την αρχαία δόξα των προγόνων, το μεγαλείο των προπατόρων.
Δείγμα χαρακτηριστικό της τακτικής αυτής του Ρήγα αποτελεί ο τίτλος της Χάρτας, όπου εκτός των άλλων παραστάσεων, κάτω αριστερά, έχει το πλοίο με την Αργώ. Παραπέμπει έτσι στην θαυμάσια μυθολογική διήγηση της Αργοναυτικής εκστρατείας με αρχηγό τον Ιάσονα, για να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας από την Κολχίδα, που βρίσκονταν στον Εύξεινο Πόντο.
Μάλιστα, ο Ρήγας στο βιβλίο που αναφέρεται στην ένδοξη ιστορία της αρχαίας Ελλάδος του τετάρτου αιώνα, και μετέφρασε με τίτλο «Νέος Ανάχαρσις», Βιέννη 1797 και επανεκδώσαμε φωτομηχανικά με σχόλια και ευρετήριο το 2006, όταν το κείμενο κάνει αναφορά στους Αργοναύτες, ο Ρήγας σημειώνει ότι ο Άδμητος ήταν ένας από τους πενήντα πέντε Αργοναύτες και ότι «ήτον από τον Βελεστίνον».
Ακόμη, στην «Επιπεδογραφία της Κωνσταντινουπόλεως», που αποτελεί το πρώτο φύλλο της δωδεκάφυλλης χάρτας, αναγράφει δύο περιστατικά από την Αργοναυτική εκστρατεία. Το πρώτο είναι σχετικό με τους Αργοναύτες Ζήτις και Κάλαϊς, οι οποίοι έδιωξαν τις Άρπυες, που έπαιρναν το φαγητό από τον μάντη Φινέα, και έτσι είχαν το μάντεμα για τον πηγαιμό στην Κολχίδα και την επιστροφή τους. Το δεύτερο, έχει να κάνει με τον βασιλέα Άμυκο των Βεβρύσκων (Βιθυνίας), ο οποίος για να τους επιτρέψει να μπουν στο λιμάνι του, ζήτησε σε μονομαχία με τους γρόνθους έναν από τους Αργοναύτες, και φονεύθηκε όμως από τον Αργοναύτη Πολυδεύκη. Μάλιστα, ο Ρήγας παραπέμπει στα «Αργοναυτικά» του Απολλώνιου του Ρόδιου, δείγμα και αυτό των μελετών του των αρχαίων συγγραφέων.
Στην παράσταση της Αργούς στον τίτλο της Χάρτας παρατηρούμε όρθιους, αριστερά τον Ηρακλή με το ρόπαλό του, στη μέση τον Ορφέα και δεξιά τον αρχηγό Ιάσονα. Αυτήν την παράσταση προσπαθούμε να την εντοπίσουμε σε κάποιο βιβλίο, σε λεύκωμα της τότε εποχής, να βρούμε δηλαδή το πρότυπο, από όπου ο Ρήγας άντλησε την θαυμάσια αυτή εικόνα.
Δρ. Δημήτριος Καραμπερόπουλος
Πρόεδρος Επιστημονικής Εταιρείας
Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγας